• صفحه اصلی
  • مرور
    • شماره جاری
    • بر اساس شماره‌های نشریه
    • بر اساس نویسندگان
    • بر اساس موضوعات
    • نمایه نویسندگان
    • نمایه کلیدواژه ها
  • اطلاعات نشریه
    • درباره نشریه
    • اهداف و چشم انداز
    • اعضای هیات تحریریه
    • همکاران دفتر نشریه
    • اصول اخلاقی انتشار مقاله
    • بانک ها و نمایه نامه ها
    • پیوندهای مفید
    • پرسش‌های متداول
    • فرایند پذیرش مقالات
    • اخبار و اعلانات
  • راهنمای نویسندگان
  • ارسال مقاله
  • داوران
  • تماس با ما
 
  • ورود به سامانه ▼
    • ورود به سامانه
    • ثبت نام در سامانه
  • English
صفحه اصلی فهرست مقالات مشخصات مقاله
  • ذخیره رکوردها
  • |
  • نسخه قابل چاپ
  • |
  • توصیه به دوستان
  • |
  • ارجاع به این مقاله ارجاع به مقاله
    RIS EndNote BibTeX APA MLA Harvard Vancouver
  • |
  • اشتراک گذاری اشتراک گذاری
    CiteULike Mendeley Facebook Google LinkedIn Twitter Telegram
فصلنامه زبان و ادب فارسی
مقالات آماده انتشار
شماره جاری
شماره‌های پیشین نشریه
دوره دوره 9 (1396)
دوره دوره 8 (1395)
دوره دوره 7 (1394)
دوره دوره 6 (1393)
دوره دوره 5 (1392)
دوره دوره 4 (1391)
دوره دوره 3 (1390)
دوره دوره 2 (1389)
دوره دوره 1 (1388)
شماره شماره 4
شماره شماره 3
شماره شماره 2
شماره شماره 1
غفاری, سیدمحمدخالد. (1388). چگونگی بازتاب مسأله‌ی کلامی جبر و اختیار درمثنوی مولانا. فصلنامه زبان و ادب فارسی, 1(1), 63-78.
سیدمحمدخالد غفاری. "چگونگی بازتاب مسأله‌ی کلامی جبر و اختیار درمثنوی مولانا". فصلنامه زبان و ادب فارسی, 1, 1, 1388, 63-78.
غفاری, سیدمحمدخالد. (1388). 'چگونگی بازتاب مسأله‌ی کلامی جبر و اختیار درمثنوی مولانا', فصلنامه زبان و ادب فارسی, 1(1), pp. 63-78.
غفاری, سیدمحمدخالد. چگونگی بازتاب مسأله‌ی کلامی جبر و اختیار درمثنوی مولانا. فصلنامه زبان و ادب فارسی, 1388; 1(1): 63-78.

چگونگی بازتاب مسأله‌ی کلامی جبر و اختیار درمثنوی مولانا

مقاله 6، دوره 1، شماره 1، زمستان 1388، صفحه 63-78  XML اصل مقاله (167 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
نویسنده
سیدمحمدخالد غفاری*
عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج
چکیده
مسأله‌ی جبر و اختیار، نه تنها یکی از پیچیده‌ترین مباحث علم کلام است، بلکه از مسایلی است که از محدوده‌ی حوزه‌های درس و بحث مدرسی، فراتر رفته؛ و از گذشته‌های بس دور، فکر بشر را به خود مشغول داشته، و عارف و عامی را در اندیشه فرو برده است. تعابیر و اصطلاحهایی همچون: بخت و اقبال و تقدیر و سرنوشت، حاکی از گونه‌ای باور فطری  به سیطره‌ی جبر، بر زندگی انسان است، و از طرف دیگر وجود تدبیر و اندیشه و انتخابِ عمل در انسان، که بازتاب قدرت اختیار است، از ویژگیهای ذاتی بشر است.
مولانا جلال‌الدّین محمّد بلخی هم، که یکی از ژرف اندیش‌ترین چهره‌های ماندگار بشری است، به سادگی از کنار این مسأله نگذشته؛ و در مثنوی شریف خود در داستانهای گوناگون و به مناسبتهای مختلف آراء متضارب اهل کلام را در مسأله‌ی جبر و اختیار، به بهانه‌ی بحث و جدال میان بازیگران داستانها، به میان کشیده، و نظریّه‌های مخالف و متضاد آنها را، به گونه‌ای با آیات و احادیث و استدلالهای عقلی و تاریخی، مستدلّ ساخته، که گاهی خواننده‌ی مثنوی را چنان در حیرت فرو می‌برد که در ترجیح یکی از نظریّه‌ها بر دیگری فرو می‌ماند، و حتّی نمی‌داند که بالاخره خود مولانا کدام نظریّه را بر دیگری ترجیح می‌دهد.
در این مقاله، سعی شده است که:  موارد مختلف بحث جبر و اختیار در مثنوی مولوی، بررسی شده، با دیدگاههای کلامی اهل سنّت (اشاعره و ماتریدیّه)، و معتزله، منطبق گردد؛ و دیدگاه خاصّ مولانا در این مسأله توضیح داده شود.
 
 
کلیدواژه‌ها
جبر؛ اختیار؛ خلق؛ کسب؛ قضا و قدر
مراجع

1. استعلامی، محمّد، «مقدّمه‌ای بر مثنوی»، انتشارات زوّار، تهران، 1369.

2. اشعری، ابوالحسن، علی‌بن اسماعیل، «مقالات الاسلامیّن»، ترجمه‌ی محسن مویّدی، تهران 1362.

3. تفتازانی، سعدالدّین، مسعود بن عمر، «شرح عقاید نسقی» (قدیمی و فاقد سایر مشخّصات).

4. زمانی، کریم، «شرح جامع مثنوی»، انتشارات اطّلاعات، تهران 1377.

5. شهرستانی، عبدالکریم، «الملل و النّحل» دارالسّرور، بیروت 1948.

6. فروزانفر، بدیع‌الزّمان، «شرح مثنوی شریف» انتشارات علمی و فرهنگی، تهران، 1380.

7. گولپینارلی، عبدالباقی، مولانا جلال‌الدّین، ترجمه و توضیحات توفیق سبحانی، پژوهشگاه علوم انسانی، تهران 1375.

8. نَسفی، نجم‌الدّین، ابوحفص، عمر بن محمّد «عقاید نسفی» (فاقد سایر مشخّصات).

 

 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 20
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 6
صفحه اصلی | واژه نامه اختصاصی | اخبار و اعلانات | اهداف و چشم انداز | نقشه سایت
ابتدای صفحه ابتدای صفحه

سنندج، خیایان پاسداران،دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج،ساختمان معاونت پژوهش و فناوری ، طبقه 4 ،دفتر مجله ،شماره تلفن08733288665

www.iausdj.ac.ir

کلیه حقوق این سایت مربوط به دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج می باشد.

Journal Management System. Designed by sinaweb.