نجاتی, داود, گرگی, سحر, مردانی, عفت. (1393). نماد «مسیح (ع)» در شعر احمد شاملو و بدر شاکر السیاب (بررسی تطبیقی دو شعر «مرد مصلوب» و «المسیح بعد الصلب»). فصلنامه زبان و ادب فارسی, 6(18), 95-118.
داود نجاتی; سحر گرگی; عفت مردانی. "نماد «مسیح (ع)» در شعر احمد شاملو و بدر شاکر السیاب (بررسی تطبیقی دو شعر «مرد مصلوب» و «المسیح بعد الصلب»)". فصلنامه زبان و ادب فارسی, 6, 18, 1393, 95-118.
نجاتی, داود, گرگی, سحر, مردانی, عفت. (1393). 'نماد «مسیح (ع)» در شعر احمد شاملو و بدر شاکر السیاب (بررسی تطبیقی دو شعر «مرد مصلوب» و «المسیح بعد الصلب»)', فصلنامه زبان و ادب فارسی, 6(18), pp. 95-118.
نجاتی, داود, گرگی, سحر, مردانی, عفت. نماد «مسیح (ع)» در شعر احمد شاملو و بدر شاکر السیاب (بررسی تطبیقی دو شعر «مرد مصلوب» و «المسیح بعد الصلب»). فصلنامه زبان و ادب فارسی, 1393; 6(18): 95-118.
نماد «مسیح (ع)» در شعر احمد شاملو و بدر شاکر السیاب (بررسی تطبیقی دو شعر «مرد مصلوب» و «المسیح بعد الصلب»)
1مدرس دانشگاه پیام نور دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عرب دانشگاه اصفهان
2دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه شیراز
چکیده
سرگذشت پیامبران از دیرباز به عنوان یکی از مفاهیم مؤثّر در ادبیات مورد توجه و اقبال شاعران قرار گرفته است. حضرت مسیح (ع) یکی از مهم ترین شخصیتهای مذهبی است که مفاهیم شاعرانه و خیالانگیز فراوانی در ادبیات به ایشان اختصاص یافته است. داستان زندگی و بردار شدن مسیح از موضوعاتی است که شاعران طلایهدار شعر نو در ادبیات پارسی و عربی هر یک از زاویهی دید خود به آن نگریسته و با ابزارها و فضاهای تکنیکی و هنری شعر خویش به این موضوع پرداختهاند. در ذهن احمد شاملو و بدر شاکر السیاب، به عنوان دو پیشگام و پیشاهنگ شعر معاصر، این داستان به صورتی کاملاً بکر و تازه بازآفرینی و واکاوی شده است. این پژوهش، کوششی در بررسی تطبیقی دو شعر «مرد مصلوب» از شاملو و «المسیح بعد الصلب» از سیاب، در راستای رسیدن به رویکرد و نگاه این دو شاعر به مسائل و مشکلات جامعه، در ورای قرار دادن نقاب مسیح بر چهره خود است. روایت مونولوگهای مسیح در هر دو شعر، پژواک گفتگوهای درونی انسانی خردورز، متعهّد و تمام اجتماعی است که خویشتن را در راه تعهدات و آرمانهایش فدا میکند تا جانِ کلام و پیام خود را به دیگر انسانها تسرّی بخشد. با این تفاوت که در روایت سیاب، مرگ بر صلیب مسیح (ع)، پایان داستان ایشان تلقّی نمیشود و شاعر محور اصلی شعر خود را بر نوزایی و رستاخیز بنا نموده؛ که این موضوع در روایت شاملو با صراحت کمتری مطرح گردیده است.
1- پروینی، خلیل و دیگران .(1390). «بررسی تطبیقی مسیح (ع) در شعر ادونیس و شاملو»، جستارهای ادبی، شماره 7.
2- پورنامداریان، تقی. (1381). سفر در مه. تهران: نگاه.
3- پورنامداریان، تقی و محمّد خسروی شکیب .(1387ش). «دگردیسی نمادها در شعر معاصر»، تهران: دو فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شماره یازدهم.
4- جوکار، منوچهر و عارف رزیجی .(1390).«عناصر و مضامین ترسایی در شعر شاملو». فصلنامه ادب پژوهی، شماره هفدهم.
5- حسینی خاتون آبادی، محمّد باقر .(1375). ترجمهی اناجیل اربعه. چاپ اوّل. به کوشش رسول جعفریان. تهران: نقطه.
6- حمیدی، سید جعفر .(1366). «تجلی عیسی مسیح در شعر شاعران پارسی گوی»، کیهان فرهنگی، شماره 45.
7- خادمی کولایی، مهدی .(1386). «نمودهای اساطیری انبیا و آئینگذاران در شعر شاملو». پیک نور. سال پنجم. شماره سوم.
8- دادخواه، حسن و محسن حیدری .(1385). «رمانتیسم در شعر بدر شاکر السیاب». نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی کرمان. دوره جدید. شماره 19 (پیاپی 16).
9- رجائی، نجمه و علی اصغر حبیبی .(1390). «تکنیک نقاب در قصیدهی «المسیح بعد الصلب» بدر شاکر السیاب». ادب عربی. سال 3. شماره 1 (پیاپی 3).
10- سلاجقه، پروین .(1384). نقد شعر معاصر: امیرزادهی کاشیها، احمد شاملو. تهران: مروارید.
11- السیاب، بدر شاکر .(2000م). الأعمال الشعریه الکامله. بغداد: دار الحریه للطباعه و النشر.
12- شاملو، احمد .(1383). مجموعهی آثار. چاپ پنجم. تهران: نگاه.
13- طاهری، علیرضا و زینب یدملّت .(1390). «جنبههای نمایشی اشعار احمد شاملو». بوستان ادب. سال سوم. شماره سوم (پیاپی 9).
14- فرزانه، بابک و علی علی محمّدی .(1391). «اسطوره در شعر أدونیس و شاملو». فصلنامهی ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی. شماره بیست و نهم.
15- فخری عماره، اخلاص.(1992). الشاعر و هموم الإنسان المعاصر. قاهرة: مکتبة الآداب.
16- قانونی، حمید رضا .(1387). «مسیحیت در شعر شاملو و مقایسه تطبیقی آن با برخی از شاعرانمعاصرعرب». فصلنامه پیک نور. سال ششم.