1
گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی،دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.
2
گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشکده ادبیّات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران. دانشگاه رازی
چکیده
دیو موجودی اسطوره‌ای – افسانه‌ای در قصّه‌های عامیانۀ ایرانی است که در باورهای اساطیری ریشه دارد و پرورش‌یافتۀ اندیشه و خیال عامّه است. دیوها روزگاری در شمار خدایان هند و ایرانی بوده‌اند، امّا رفته‌رفته در باور ایرانیان تنزّل یافته‌اند. جنبۀ دوگانۀ برخورد با دیو در ناخودآگاه جمعی مردم تأثیر داشته و شخصیّت دیو را در افسانه‌ها و باورهای مردمی دوگانه یا چندگانه ساخته است. از این روی ریشۀ دوگانگی یا چندگانگی شخصیّت دیوان را باید در باورهای اساطیری مختلف، جنسیّت و نوع آنها جست. این پژوهش شخصیّت و کنش دیو را از جنبه‌های مختلف در مجموعۀ چهار جلدی قصّه‌های ایرانی به شیوۀ توصیفی - تحلیلی کاویده‌است. یافته‌ها نشان می‌دهد، دیوها با ویژگی‌های مختلفی در قصّه‌ها ظاهر می‌شوند و شخصیّت آنان همواره ثابت نیست و در قصّه‌های ایرانی کارکردهای متفاوتی دارند که این کارکردها به ترتیب بسامد عبارتند از: مخرّب، سازنده، منفعل و متغییّر. چهرۀ دیوان در قصّه‌های ایرانی بازتابی از باورهای جمعی و اعتقادات اسطوره‌ای ایرانی هستند. عشق دیو وآدمی‌زاد نیز بن‌مایه‌ای برجسته در این قصّه‌هاست که کامیابی و وصل با نیروی خیر و ناکامی با نیروی شر فراهم خواهد شد. سرنوشت و سرانجام دیوها نیز متناسب با چهره‌ها و کنش‌های آنها در قصّه‌های مورد مطالعه است.
یوسفی, سحر, ایرانی, محمّد, بیگزاده, خلیل, عزیزی فر, امیرعبّاس. (1398). کنش‌شناسی دیوان با تحلیل جنبه‌های شخصیّت‌پردازی آنان در قصّه‌های عامیانۀ ایرانی. فصلنامه زبان و ادب فارسی, 11(40), 1-31.
MLA
سحر یوسفی; محمّد ایرانی; خلیل بیگزاده; امیرعبّاس عزیزی فر. "کنش‌شناسی دیوان با تحلیل جنبه‌های شخصیّت‌پردازی آنان در قصّه‌های عامیانۀ ایرانی". فصلنامه زبان و ادب فارسی, 11, 40, 1398, 1-31.
HARVARD
یوسفی, سحر, ایرانی, محمّد, بیگزاده, خلیل, عزیزی فر, امیرعبّاس. (1398). 'کنش‌شناسی دیوان با تحلیل جنبه‌های شخصیّت‌پردازی آنان در قصّه‌های عامیانۀ ایرانی', فصلنامه زبان و ادب فارسی, 11(40), pp. 1-31.
VANCOUVER
یوسفی, سحر, ایرانی, محمّد, بیگزاده, خلیل, عزیزی فر, امیرعبّاس. کنش‌شناسی دیوان با تحلیل جنبه‌های شخصیّت‌پردازی آنان در قصّه‌های عامیانۀ ایرانی. فصلنامه زبان و ادب فارسی, 1398; 11(40): 1-31.
)